De invloed van Alfred Hitchcock

 

Invloed van Psycho op het publiek en de hedendaagse filmindustrie

De jaren '60 betekenden een grote verandering in de Amerikaanse cinema. Er ontstond immers een grote verzwakking van de censuurwetten. Seks en geweld werden uit de obscuriteit gehaald en meer op de voorgrond geplaatst.
Alfred Hitchcocks Psycho was een van de eerste films die seks en geweld op een visuele manier toonde. Hoewel er niet expliciet seks wordt getoond in de film, wordt er toch vast en zeker naar gesuggereerd door in de beginscène een verliefd paar dat halfnaakt op het bed lag, te tonen. En in de film worden er niet alleen twee brutale moorden getoond, maar de eerste gebeurde zelfs in de douche waar het slachtoffer "naakt" stond.

Hoewel de jongere generatie erg opgetogen was om eens een film te zien die hun levensstijl reflecteerde en de film beschouwde als een niet te missen sociale gebeurtenis, was de oudere generatie niet zo opgezet met de nieuwe moderne trend. En ook de critici ontvingen de film bijzonder slecht. Niet alleen omdat ze niet waren toegelaten op de pre-screening maar vooral omdat de film zo uniek was. De innovaties zorgen ervoor dat de critici volledig verrast waren en omdat ze geen enkele voorgaande kritiek hadden waarop ze konden terugvallen of vergelijken, waren ze niet in staat om de film meteen naar waarde te bekritiseren. Pas later, wanneer er nog meer films van deze soort waren gemaakt, beseften ze pas echt wat voor meesterwerk Psycho werkelijk was.

Ook het publiek zou na de release van Psycho nooit meer hetzelfde zijn. Praktisch elk aspect van een filmverhaal dat het publiek tot dan toe als normaal had beschouwd, werd op brutale wijze omvergegooid. Hitchcock schond de het gevoel van veiligheid van de kijker en het vertrouwen dat ze in de cinema hadden gekregen. Een perfect voorbeeld hiervan is dat de ster op een derde van de film wordt vermoord. Het publiek was gewoon aan de klassieke vertelstijl waarbij er een hoofdpersonage was met wie ze zich gedurende de hele film konden identificeren. Maar Hitchcock gunde hen dat comfort niet en hij liet haar niet enkel vermoorden maar liet het publiek daarna zich identificeren met meerdere personages (Norman, Lila en Arbogast). Zelfs met de uiteindelijke moordenaar, die hij helemaal niet als een gewetenloos monster afschilderde, maar als een gewoon man die gek geworden was, toonde. Door al deze elementen werd de film ervaren als erg onconventioneel en gedurfd. Het publiek zou van dan af nooit meer met een gerust hart naar de bioscoop trekken.

Nadat de filmcritici genoeg tijd gehad hadden om de veranderingen voldoende te absorberen, veranderde hun visie over film drastisch. Ze beseften dat Psycho het filmmaken voor een stuk geliberaliseerd had door aan te tonen dat de klassieke Hollywood-vertelstijl geen monopolie had op succes.
De film betekende ook het begin van de opkomst van het horrorgenre, een genre dat in Hollywood beschouwd werd als tweederangs, maar toch vreselijk populair bleek te zijn.

 

De navolging van Alfred Hitchcock

In feite vind je zelfs in hedendaagse films nog steeds elementen van Hitchcocks typische stijl terug, juist omdat ze zo vernieuwend en toch briljant waren.
Natuurlijk behoren alle sequels (de twee vervolgen op Psycho, geregisseerd door Richard Franklin en Anthony Perkins (Norman Bates!)) en de remakes (van o.a. Psycho en Rear Window) tot de navolging van Hitchcock. Maar er zijn ook tientallen regisseurs die in de voetsporen van de meester wilden stappen.
De meest bekende is Brian DePalma, die als het ware geobsedeerd was door de stijl van Hitchcock. Daarom imiteerde hij erg vaak de stijl (de visuele vertelwijze) en de thematiek (dubbelgangersproblematiek, voyeurisme,…) van zijn grote voorbeeld. Zo lijkt zijn film Sisters uit 1973 erg veel op een remake van Psycho (de moeder-zoon band is vervangen door een siamese tweeling) en is Obsession (1976) praktisch het evenbeeld van Vertigo.
Ook de Franse film werd beïnvloed door Hitchcocks stijl. Zo gebruikt François Truffaut in zijn film Fahrenheit 451 (1966) enkele van Hitchcocks suspensetechnieken zoals bv. het subjectieve cameragebruik en ook de duistere muziek van Bernard Herrmann.
Zelfs Steven Spielberg, die op het moment een van de populairste regisseurs van Hollywood is, gaf toe dat hij Hitchcock als zijn grote voorbeeld beschouwde. Vooral de emotionele manipulatie van het publiek heeft hij van Hitchcock overgenomen en dat is duidelijk merkbaar in zijn kaskrakers zoals Jaws (1975) en Close Encounters of the Third Kind (1977).

Elke regisseur van het thrillergenre heeft altijd wel iets overgenomen van de meester van de suspense, van de thematiek tot het cameragebruik, maar bijna geen enkele was in staat deze elementen op de zelfde briljante, meesterlijke wijze te hanteren als Alfred Hitchcock zelf. Daarom is hij en zal hij altijd de meester van de suspense blijven.

index