Inhoud

L.B. Jeffries, gespeeld door James Stewart, is een fotojournalist die door een gebroken been aan een rolstoel zit gekluisterd. Jeff, een actieve en avontuurlijke man, ontdekt dat de beste manier om de tijd te verdrijven is het gedrag van de buren op de binnenplaats van zijn flatgebouw te bestuderen. Hij raakt gefascineerd door een speciaal raam en begint te vermoeden dat de man aan de overkant, Lars Thorwald, zijn vrouw heeft vermoord. Jeffs verloofde, Lisa Fremont (Grace Kelly) gelooft hem in eerste instantie niet, maar al gauw raakt ook zij geïnteresseerd. Nadat ze ook nog belastende aanwijzingen vindt, gelooft ze dat Lars zijn vrouw heeft vermoord. Samen proberen ze Tom Doyle, een bevriende rechercheur te overtuigen maar het blijkt een eigenwijze stijfkop te zijn. Lars ontdekt dat hij in de gaten wordt gehouden en hij gaat Jeffs appartement in om hem te doden. In een uitermate spannende climax wordt Jeff net op tijd gered maar valt wel door het open raam en breekt zo zijn tweede been. Thorwald wordt door de politie ingerekend.

Bespreking

Dit is vast en zeker één van Hitchcocks mooiste films en het is ook een waar genoegen voor de voyeur. Hitchcock zelf is altijd een voyeur geweest en zijn camera was de gluurder, de ogen van het publiek. Maar in deze film gaat Hitchcock nog verder dan gewoon een voyeur te zijn. Hij deconstrueert in Rear Window de filmische blik (wat je ziet op het scherm) en verbindt hem met de moraliteit. Voor Hitchcock is de "blik" de link tussen cinema (dat een virtuele realiteit creëert) en de menselijke psyche (die nieuwsgierigheid in voyeurisme omzet). Kijken en filmkijken lopen parallel. Er is dus een verband tussen voyeurisme in het echte kijken en het voyeurisme dat er ontstaat door naar een film te kijken. Maar in de imaginaire filmwereld hebben we geen keuze over waarnaar we willen kijken. De filmwereld en dus ook de regisseur die deze wereld creëerde, leiden dan de blik en beïnvloeden zo de gevoelens van het publiek.
Wat Hitchcock in Rear Window doet is de kijker besef laten krijgen van dit proces en alzo de blik weerkaatsen naar de kijker.
Hitchcock plaatst ons in de schoenen van James Stewart en we worden net zo'n voyeur als hij. Wat Hitchcock interesseert is immers de kijker in die rol van voyeur te duwen én hem van zijn blik bewust te maken. Hitchcock manipuleert de emoties van de kijker waardoor hij met James Stewart sympathiseert en hij heeft de film zo gemaakt dat zijn ogen ook de ogen van de kijker worden. Er is één moment in de film waarop je dat heel goed kan merken. Nadat Grace Kelly betrapt werd door de moordenaar in zijn appartement en ze werd gered door de politie, die haar arresteert omdat ze had ingebroken, weet Thorwald dat iemand hem op het spoor is. Wij, het publiek, bekijken hem door de ogen van James Stewart en door de telelens van de camera. Op dat moment kijkt hij rechtstreeks over de binnenplaats in onze ogen. Hij heeft niet alleen Stewart, maar ook het publiek in de gaten. We beseffen dat we samen met Stewart voyeurs zijn geworden. Op dat exacte moment is de barrière tussen de film en het publiek gebroken. Dat was ook Hitchcocks bedoeling in deze film. Hij wil het publiek zelf zich sterk laten identificeren met de film door het bewust te maken dat ze net zo'n voyeurs zijn als James Stewart. Daardoor krijg je het bizarre gevoel dat je zelf als kijker deel uitmaakt van de film en dat je iets verkeerd hebt gedaan door te kijken (moraliteit).
De camera speelt in deze film de rol van de verteller. Vooral het inleidende shot toont aan dat Hitchcock werkelijk een meester was in het vertellen van een verhaal via beelden. De openingsbeelden van Rear Window vertellen ons waar we zijn en waarom we er zijn, wie de personages zijn, wat zich op dat moment afspeelt, wat eraan voorafging, wie de andere figuren in het verhaal zijn en geven ons zelfs een indicatie omtrent het mogelijke verloop van het verhaal. Dat alles gebeurt moeiteloos, snel en zonder één woord tekst. De informatiewaarde van een volle pagina tekst, samengebald in een paar seconden film.
Tussen Jeff en zijn vriendin Lisa is er ook een relatieconflict dat essentieel is voor de film ,maar waaraan in feite nogal weinig aandacht wordt geschonken. Jeff twijfelt er erg fel over of hij wel met Lisa zou trouwen. Als grote avonturier weet hij niet of hij wel klaar is voor zo'n grote verbintenis. Dit is essentieel omdat het een verklaring geeft voor zijn voyeurisme: het is namelijk een vorm van escapisme voor Jeff. Hij vlucht voor het engagement dat Lisa eist. Zijn immobiliteit (hij zit in een rolstoel) drukt zijn onvermogen uit om tot actie (te kiezen voor band of breuk) over te gaan, zijn voyeurisme is een poging het conflict te negeren en zich met andere zaken bezig te houden. Maar in het begluren van zijn buren vindt hij een reflectie van zijn eigen problemen (de problemen van het pas gehuwde koppeltje, de pijnlijke eenzaamheid van het vrijgezellenleven, enz.). Door zijn voyeurisme ontvlucht Jeff de realiteit en als ook Lisa hieraan deelneemt, krijgt ze pas echt waarde in zijn ogen. Lisa is de enige die actief de situatie zou willen onderzoeken in tegenstelling tot Jeff die door zijn gebroken been verplicht wordt om enkel passief te onderzoeken via zijn telelens. Om hun verhaal aan de rechercheur te bewijzen gaat Lisa op zoek naar de trouwring van de vermoedelijk vermoorde echtgenote en als ze deze ook daadwerkelijk vindt, zorgt het voor een dramatische stroomversnelling. De ring is de oplossing van deze film. Hij beëindigt de twijfel, brengt Lisa in gevaar (want ze wordt door Thorwald betrapt), doet Thorwald beseffen dat hij in de gaten wordt gehouden en hij staat symbool voor de vereniging van Jeff en Lisa. Deze scène is eveneens een subliem staaltje suspense. Op het moment dat Lisa betrapt wordt, voel je als kijker werkelijk je hart sneller kloppen. De kijker identificeert zich ten volle met Jeff en neemt daardoor diens gevoelens over.
Het einde van de film getuigt van een typisch staaltje Hitchcockhumor. Het is een sadistisch gevoel voor humor dat het publiek met Hitchcock gemeen heeft. Wat voor het slachtoffer duidelijk pech is en pijnlijk bovendien (hij valt uit het raam en breekt zijn ander been) is voor ons grappig.

Persoonlijk is dit mijn favoriete Hitchcockfilm. In deze film zit er zoveel diepgang en hij is op zo'n briljante manier gemaakt dat ik werkelijk het meesterschap van Hitchcock begin te begrijpen en appreciëren. Ook de acteurs leverden puik werk af. James Stewart bewees na Rope opnieuw dat hij een uitstekende acteur was, maar ook Grace Kelly deed het uitstekend. Ik vind het eigenlijk jammer dat er tegenwoordig praktisch geen films meer gemaakt worden die van eenzelfde niveau zijn, ondanks de immense technische mogelijkheden van de hedendaagse filmindustrie. Ze bereiken nooit dezelfde diepgang of dezelfde immense betrokkenheid van het publiek, zowel emotioneel als fysisch. De briljante manier waarmee Hitchcock in deze film de camera hanteerde, kan men nooit zo goed overdoen.
Zelfs het onderwerp van deze "oude" film blijft enorm actueel. Voor mij heeft de film immers nog meer waarde gekregen in vergelijking met de razendsnelle opkomst van de bigbrother-rage. De mentaliteitsverschillen zijn overduidelijk. In Rear Window wordt het voyeurisme bestraft maar tegenwoordig floreert het als nooit tevoren.
Rear Window is en blijft naar mijn mening een schitterende film die zelfs in onze hedendaagse maatschappij nog meer waarde heeft dan toen hij in 1954 werd uitgebracht. Iedereen zou hem gewoon eens gezien moeten hebben.