Eén van de redenen waarom de cineast Hitchcock zo bekend is geworden, is dat hij steeds streefde naar speciale vorm van filmmaken genaamd pure cinema. Volgens velen was Hitchcock zelfs de meester der pure cinema.
Het concept van pure cinema houdt in dat een verhaal op een visuele manier, door de kracht van beelden, verteld wordt en niet door dialogen. Om tot deze pure visuele cinema te komen worden alle elementen die uniek zijn aan de film gebruikt:

® Camerapositie en beweging
® Belichting
® Muziek
® Montage

Via al deze filmelementen wordt verteld, wat eigenlijk niet in de film gezegd wordt. Vooral de montage vond Hitchcock een ideale methode om iets visueel te vertellen of te suggereren (bv. de douchescène in Psycho). Door de montage betrok hij bovendien het publiek veel dichter bij het gebeuren. Hij beweerde dat zonder zijn (technische) kennis over pure cinema zijn films nooit hetzelfde psychologische en emotionele gehalte zouden hebben als nu het geval is.

De "McGuffin"

In een interview in 1966 met regisseur-criticus François Truffaut vertelde Hitchcock het volgende over de McGuffin:
Het zou een Schotse naam kunnen zijn, genomen uit een verhaal van twee mannen op een trein.
De ene man zegt: "Wat is dat pak daar op het bagagerek?"
En de andere antwoordt: "O, dat is een McGuffin."
De eerste vraagt: "Wat is een McGuffin?"
"Wel", zegt de andere man, "Dat is een apparaat om leeuwen te vangen in de Schotse Highlands." De eerste man zegt: "Maar er zijn geen leeuwen in de Schotse Highlands," en de andere antwoordt: "Wel, dan is dat geen McGuffin!".

Een McGuffin is met andere woorden dus een plotelement dat de aandacht van de toeschouwer trekt of de plot voortdrijft. Het hele verhaal is er rond opgebouwd, maar toch heeft het geen relevantie. Het is in essentie eigenlijk niets.
Psycho, Hitchcocks grootste succes, bevat zowat de ultieme McGuffin. In de volledige eerste helft van de film, doet Hitchcock het publiek geloven dat de film gaat over een gestolen 40.000 dollar. Maar toch herinneren zich op het einde nog maar heel weinig mensen dat het geld bestond. Het was dan ook de McGuffin van deze film en het enige doel van het geld was ons naar het Bates-motel te brengen. En Hitchcock heeft deze McGuffin zo lang mogelijk uitgesponnen als hij kon om de impact en de schok van de moord des te groter te maken.
Het getuigt nog maar eens van zijn filmische genialiteit dat hij dit concept zo goed kon gebruiken dat hij het publiek, dat graag voorspellingen maakt, een zekere richting kon laten uitgaan, terwijl de echte actie zich aan het klaarmaken was om plots van een andere kant op te duiken.
En het is toch wel interessant om weten dat vele van zijn meesterwerken eigenlijk gebouwd zijn op basis van "niets".

Zijn theorie over mysterie vs. suspense

In een interview in Life legde Hitchcock het eenvoudig zo uit:
"We nemen aan dat er drie mannen zitten in een kamer, waarin een tikkende bom is geplaatst. Hij zal over tien minuten ontploffen. Het publiek weet niet dat hij daar is en de mannen weten het ook niet dus praten ze maar door over het weer en de honkbalwedstrijd van gisteren. Na tien minuutjes over koetjes en kalfjes te hebben gepraat, ontploft de bom. Wat is het resultaat? Het nietsvermoedende publiek wordt verrast en staat voor een mysterie.
Maar veronderstel dat het verhaal anders zou worden verteld. Deze keer weet het publiek wel en de mannen nog steeds niet dat er een bom is. De mannen hebben nog steeds een onbenullige conversatie, maar nu is het allerbanaalste wat ze zeggen geladen met spanning. Als er tenslotte een zegt: "Laten we gaan," bidt het hele publiek dat ze dat ook doen. Maar een andere man zegt: "Nee, wacht even. Ik wil mijn koffie nog opdrinken." Het publiek kreunt inwendig en hoopt vurig dat ze zullen weggaan. Dat is suspense."
Deze theorie is van toepassing op alle films van Hitchcock en hoewel hij heel vaak de voorkeur gaf aan de twee mogelijkheid, nl. de suspense, heeft hij toch ook films gemaakt waarin het mysterie een belangrijke rol speelt. Denk maar aan de plotse, onverwachte schok na de moord in Psycho.

Zijn ware kracht: emoties

Volgens Hitchcock is het de eerste taak bij het maken van een film om een emotie te scheppen en de tweede taak om de emotie voort te zetten. Hij vond dat je een film moest bekijken met een kloppend hart, net zoals je een roman leest (en niet zoals je een krant leest met je ogen en je hoofd). Om dit te bereiken was het voor Hitchcock essentieel om het publiek in het verhaal te betrekken en om de actie nooit te laten vastlopen in een objectiviteit als die van een documentaire (hij beschouwt de documentaire en de reportage als de twee grootste vijanden van de fictiecinema). In zijn regie weigert hij dan ook om de actie simpel vanop een afstand op te nemen. Hij focust daarentegen steeds op het personage door wiens ogen we de actie zien. Hierdoor zijn wij, als publiek veel feller betrokken bij de actie en wordt de emotieve kracht van het gebeuren veel groter dan bij een objectieve vaststelling van de actie. Door deze "point of view" methode is het voor het publiek ook veel gemakkelijker om te sympathiseren met het personage.
Hitchcock was niet bepaald geïnteresseerd in ons te beleren of te hervormen, maar wel in ons te intrigeren, in ons laten opslorpen in een verhaal en vooral in ons emotioneel te laten participeren aan het verhaal.
Ik moet zelf toegeven dat ook ik de emoties duidelijk ervaren heb toen ik naar enkele films van de meester had gekeken en ik kan u verzekeren dat ik bij bijzonder weinig hedendaagse films dezelfde intensiteit van emoties of dezelfde intrige terugvindt.

"Alfred Hitchcock was not only the man who knew more, but also the man who has moved us most" François Truffaut (Franse filmregisseur-criticus)

Situering van Hitchcock als kunstenaar

Alfred Hitchcock was een typische kunstenaar van de 20ste eeuw.

· Vooral na WOII gingen zijn films meestal over een wereld vol chaos.
Bv.: In The Birds keren alle vogels zich tegen de mensen voor een onbekende reden.
· Zijn visie op de wereld in zijn films was zeer pessimistisch.
Bv.: Moordenaars, verdachte onschuldigen, wereld die wordt geteisterd door vijandige vogels,…
· Hij maakt steeds gebruik van een personele verteller, de point of view.
· Zijn films bevatten vaak een open einde.
Bv.: Psycho (Norman Bates in instelling, maar niet dood)
The Birds: Deze film is het mooiste voorbeeld van een open einde dat ik ooit heb gezien of gelezen. Er wordt noch een verklaring gegeven voor de aanvallen van de vogels, noch wordt er een mogelijke oplossing getoond.
· Hitchcock was een van de meest experimentele regisseurs van zijn tijd. Hij heeft met praktisch alle filmelement vele experimenten uitgevoerd om uiteindelijk tot zijn typische stijl te komen die nu gekend is als "Hitchcockiaans".

De cameo's

Hitchcock had de gewoonte van altijd zelf eventjes in zijn films te verschijnen. Een gewoonte die in feite per toeval was ontstaan, maar die een van Hitchcocks handelsmerken werd. Uiteindelijk werd hij genoodzaakt zo vroeg mogelijk te verschijnen,zodat het publiek zich niet van de plot liet afleiden, terwijl ze naar hem uitkeken

Cameo uit Blackmail (1929)